Từ góc độ lịch sử, phí Gas của Ethereum đã tăng lên đỉnh cao đến 3 lần điển hình như vào: năm 2017, mùa hè của DeFi vào năm 2020 và mùa hè của NFT vào năm 2021.
Đợt tăng phí gas của mạng Ethereum từ năm 2015 đến tháng 11 năm 2021.
Mỗi khi phí gas lại tăng cao, cuộc thảo luận xung quanh khả năng mở rộng của blockchain Ethereum sẽ lại tiếp tục diễn ra, trong khi nhiều người đang tranh giành để tìm ra mạng blockchain cạnh tranh tiếp theo. Trên thực tế, chi phí gas cao chỉ là phần nổi của tảng băng mà chúng ta phải đối phó. Lý do tại sao phí gas hiện tại lại cao như vậy là do Ethereum không thể mở rộng quy mô, tức là nhu cầu giao dịch vẫn nhiều hơn mức mà Ethereum thực tế có thể xử lý mỗi lần. Đây cũng là một trong nhiều lý do chính khiến chi Arbitrum ra đời.
1) Arbitrum giải quyết vấn đề nan giải của blockchain: khả năng mở rộng, phân quyền và bảo mật.
Chỉ có khả năng mở rộng là không đủ. Trong khi tăng thông lượng giao dịch, mạng blockchain phải duy trì hai thuộc tính cơ bản của công nghệ blockchain: phân quyền và bảo mật. Đây được gọi là "bộ ba tiến thoái lưỡng nan" của blockchain. Hiện tại, giải pháp khả năng mở rộng Ethereum duy nhất đáp ứng cả ba thuộc tính là mạng Rollups như Arbitrum . Tính đến ngày 12 tháng 9 năm 2021, tổng số giao dịch được xử lý trên Arbitrum đạt 3,56 triệu, với tối đa 268.000 giao dịch mỗi ngày.
Xu hướng của tổng khối lượng giao dịch hàng ngày (đường màu xanh lam) và tổng chi phí gas hàng ngày (đường màu xanh lá cây) trên mạng Arbitrum.
Về sức mạnh xử lý, mạng Arbitrum có thể đạt được 40.000 TPS và chi phí trung bình thấp hơn 5 lần so với việc sử dụng lớp cơ sở trên Ethereum. Theo dữ liệu của l2fees.info, chi phí của Arbitrum tại thời điểm viết bài là khoảng rơi vào khoảng 2 USD, trong khi mạng Ethereum vẫn duy trì trong mức cao ngất ngưỡng là 10 USD. Ngoài ra, Arbitrum thực sự đang cố gắng để giảm chi phí hơn nữa từ 90% -95%, có nghĩa là người dùng sẽ có thể đúc NFT hoặc chuyển ETH với chi phí “gần như cho không”. Tổng chi phí gas hàng ngày trên mạng Arbitrum cũng thấp hơn so với Ethereum. Đỉnh điểm đáng chú ý duy nhất trong tổng chi phí hàng ngày của Gas là sự ra mắt của trang trại thu nhập L2 có tên ArbiNYAN trên Arbitrum vào ngày 12 tháng 9, như trong hình sau:
Tổng chi phí gas hàng ngày của mạng Arbitrum ( đường màu xanh lam ) so với tổng chi phí gas hàng ngày của mạng Ethereum ( đường màu xanh lá cây ).
Trong khi đạt được thông lượng cao hơn, Arbitrum đã đạt được sự bảo mật từ sự đồng thuận Ethereum L1 . Ngược lại, các mạng blockchain L1 ban đầu (chẳng hạn như mạng Ethereum và Bitcoin hiện tại) vẫn ưu tiên phân quyền và bảo mật, nhưng lại khiến phí gas cao của mạng Ethereum hiện tại. Tương tự, các blockchains L1 cạnh tranh khác (chẳng hạn như Solana và EOS) hy sinh phân quyền vì chỉ có 150 và 21 nodes trong hai mạng này có thể kiểm soát mạng của chúng. Do vậy việc tập trung hóa này cũng sẽ ảnh hưởng đến an ninh của mạng, vì nó làm tăng khả năng xảy ra các cuộc tấn công lên tới 51%.
Tương tự, các chuỗi bên cũng có thể vướng phải nhiều nguy cơ bị tấn công trong mạng, bởi vì các chuỗi bên dựa vào sự đồng thuận và chế độ xác minh khối của riêng chúng. Một ví dụ khác về bảo mật hạn chế là cải tiến giao thức , bởi vì các blockchain có kích thước khối lớn hơn vốn dĩ khó xác minh hơn khiến nó trở nên tập trung hơn dẫn đến kém an toàn hơn. Nhưng cần lưu ý rằng không phải tất cả các mạng Rollups đều được phân cấp trong giai đoạn đầu của chúng, mặc dù hầu hết (nếu không phải tất cả) các Rollups đều cam kết dần dần đạt được sự phân cấp.
2) Từ khả năng tương thích EVM đến tương đương EVM
Hiện tại, Arbitrum là một trong những giải pháp EVM (Máy ảo Ethereum ) , có nhiều tương thích nhất với L2. Với khả năng tương thích EVM giúp các nhà phát triển dễ dàng di chuyển các ứng dụng Ethereum hiện có sang mạng Rollups vì họ không cần phải viết lại hầu hết các mã. Arbitrum hiện là mạng Ethereum L2 lớn nhất và tổng giá trị (TVL) bị khóa trong giao thức DeFi của nó tại thời điểm viết bài này vượt quá 2,5 tỷ USD.
Hiện tại, mạng Arbitrum đã hỗ trợ các dApp Ethereum hiện có, chẳng hạn như Uniswap, 1inch, Aave, Balancer, Curve, MakerDAO, Gnosis Safe, v.v. Ngược lại, ZK-Rollups và các kênh thanh toán hiện tại chỉ hỗ trợ các thanh toán, giao dịch đơn giản và các trường hợp sử dụng dành riêng cho ứng dụng khác.
Ngoài ra, Arbitrum hiện có tổng cộng 2.361 hợp đồng thông minh (ứng dụng) đã được xác minh và trung bình 12 hợp đồng đã được thêm vào mỗi ngày kể từ tháng 9, như thể hiện trong hình sau:
Số lượng hợp đồng được xác minh hàng ngày trong mạng Arbitrum. Nguồn ảnh: Arabiscan.io
Khi ngày càng có nhiều dApp được tích hợp vào mạng Arbitrum, Arbitrum không chỉ hấp dẫn đối với các nhà phát triển mà còn với cả người dùng. Điều này có thể được xác nhận bởi sự gia tăng số lượng địa chỉ duy nhất sử dụng Arbitrum , như thể hiện trong hình bên dưới:
Sự phát triển của số lượng địa chỉ duy nhất trong mạng Arbitrum.
Trong số các địa chỉ này, địa chỉ Smart Money dường như đã được chuyển sang Arbitrum. Như thể hiện trong hình bên dưới, 50% địa chỉ mạng ETH “thuộc hàng khủng” (địa chỉ có số dư ETH ít nhất là 1.000.000 USD.) đã chuyển sang sử dụng Arbitrum.
3) Arbitrum được xây dựng dựa trên của các hợp đồng thông minh của Ethereum
Chúng tôi tin rằng một lý do khác tại sao các Rollups như Arbitrum sẽ thống trị khả năng mở rộng trên Ethereum năm tới với nhiều lợi thế là nhà tiên phong trong lĩnh vực này. Trước hết, Ethereum vẫn là giao thức blockchain được sử dụng nhiều nhất trên thế giới, với hơn 3000 dApp, cung cấp năng lượng cho toàn bộ hệ sinh thái DeFi, các dự án NFT, DAO và thế giới ảo. Về mặt này, Bitcoin là blockchain duy nhất có thể so sánh với nó, nhưng Bitcoin thiếu khả năng lưu trữ mạng Rollups.
Sau đó, không giống như hầu hết mọi người nghĩ rằng Ethereum 2.0 sẽ loại bỏ Rollups, vì Ethereum 2.0 sẽ được triển khai đầy đủ trong một vài năm, bởi vì các Rollups như Arbitrum thực sự là giải pháp khả năng mở rộng chính trong mạng Eth. Việc phân bổ dữ liệu sẽ được triển khai trong Ethereum 2.0 sẽ tập trung vào việc tăng tốc các bản Rollups. Bằng cách phân chia lịch sử giao dịch theo sharding, trong khi Rollups tự đăng ký trong một chuỗi sharding cụ thể, thông lượng khả năng mở rộng của Rollups sẽ mở ra mức tăng trưởng theo cấp số nhân và có thể đạt 14 triệu TPS vào năm 2030.
Vì những lý do này, rõ ràng là các Rollups như Arbitrum sẽ dẫn đầu làn sóng các giải pháp khả năng mở rộng Ethereum trong tương lai gần.
Một số thách thức hiện tại của Rollups
Yếu điểm đầu tiên của Rollups là thời gian rút tiền của Optimistic Rollups còn rất lâu (có thể mất 7 ngày). Thao tác rút tiền cần được trì hoãn để người quan sát có thời gian đưa ra bằng chứng gian lận và hủy thao tác rút tiền trong trường hợp nghi ngờ có gian lận.
Đồng thời, điều kiện để đảm bảo tính bảo mật của mạng Optimistic Rollups chỉ ít nhất một node trung thực và ghi nhận các giao dịch gian lận .
Ngoài ra, Rollups vẫn còn ở giai đoạn đầu, không thể tương tác với nhau , mặc dù chúng ta có thể mong đợi việc chuyển nội dung và dữ liệu qua sẽ ngày càng trở nên dễ dàng.
Cuối cùng, nhiều người tin rằng tính thanh khoản của thereum bị phân mảnh giữa các bản Rollups khác nhau . Nhưng vì người dùng có động lực để có được mức giá tốt nhất có thể, nên theo thời gian, chúng ta có thể thấy rằng tính thanh khoản sẽ tích lũy trong các mạng Rollups như Arbitrum.
Khả năng mở rộng mô hình trong tương lai
Trên thực tế, về lâu dài, tiềm năng của Rollups không chỉ giới hạn ở Ethereum. Trên thực tế, giải pháp khả năng mở rộng trong tương lai sẽ là một hệ thống phức tạp hơn bao gồm nhiều dự án khả năng mở rộng phụ thuộc lẫn nhau trên blockchain L1. Tuy nhiên, trong tương lai phức tạp này, chúng ta có thể mong đợi phát triển trong ba xu hướng chính .
Như đã đề cập ở trên, trong ngắn hạn, Rollups trên Ethereum (chẳng hạn như Arbitrum) sẽ thống trị mô hình giải pháp khả năng mở rộng và sẽ được nâng cao hơn nữa nhờ việc triển khai Ethereum 2.0 và giải pháp sharding của nó . Các giải pháp L2 (bao gồm nhưng không giới hạn ở Rollups) sẽ tiếp tục phát triển và cải thiện hiệu suất để cạnh tranh với các mạng L1 khác về thực hiện giao dịch.
Xu hướng thứ hai là khi các mạng L1 khác đạt hết công suất, họ sẽ bắt đầu xây dựng các bản Rollups trên mainnet . Trên thực tế, điều mà hầu hết mọi người vẫn chưa hiểu là mọi mạng L1 đều cần Rollups và Ethereum chỉ là mạng L1 đầu tiên đã được chuẩn bị cho việc này trong một thời gian dài (bắt đầu từ năm 2015).
Ví dụ: Tezos đang áp dụng bản đồ đường tập trung vào Rollups. Điều này cũng đúng với NEAR, Celestia và Polygon, Polygon gần đây đã công bố giải pháp zk-STARKs tiên tiến Polygon Maiden.
Trên thực tế, xem xét nhu cầu về Ethereum và công nghệ blockchain không ngừng tăng lên, chúng ta cũng có thể mong đợi rằng tất cả các giải pháp khả năng mở rộng đều hiệu quả và cần thiết để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của những người tham gia thị trường hiện tại và tương lai .
Tóm tắt
Tóm lại, chi phí gas cao thực sự chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Ethereum đã phải đối mặt với các vấn đề về khả năng mở rộng kể từ khi ra đời và ngày nay có rất nhiều giải pháp về khả năng mở rộng được dành riêng để giải quyết vấn đề này. Trong số đó, Arbitrum hiện là mạng Ethereum L2 lớn nhất và nó cũng là mạng Rollup có nhiều khả năng thống trị các giải pháp khả năng mở rộng trong vài năm tới.
Arbitrum đã được chứng minh là có thể mở rộng quy mô Ethereum mà không phải hy sinh tính phân quyền và bảo mật. Khi người dùng muốn mức giá tốt nhất có thể, ngày càng nhiều nhà phát triển sẽ xây dựng trên Arbitrum, vì đây là một trong những giải pháp L2 tương thích với EVM nhất. Ngoài Ethereum, Rollups sẽ được áp dụng trong các mạng L1 cạnh tranh khác và được tích hợp vào bối cảnh giải pháp khả năng mở rộng ngày càng phức tạp.
