Chúng ta cùng nhau so sánh zkevm của Scroll và Polygon Hermez, để hiểu hơn về zkVM và zkEVM thông qua bài viết sau đây/
Về cơ bản, giải pháp zkEVM của Scroll đạt được sự tương quan EVM bằng cách thực hiện lại toàn bộ EVM, tất cả các hoạt động của EVM được xác định trong zkEVM, đòi hỏi nhiều bước ràng buộc để chứng minh.
Giải pháp zkEVM của Hermez thì khác, thay vì thực hiện lại EVM, họ triển khai một zkVM cụ thể và ánh xạ các hoạt động EVM sang zkVM. Vì vậy, việc chứng minh các hoạt động của EVM tương ứng trong zkVM của Hermez và zkVM có mức độ tự do rất lớn, chúng có thể tránh được phần zk-unfriendly của EVM.
Có nhiều cách khác nhau để xác định Hermez là zkEVM hay zkVM:
- Thực hiện các hoạt động một lần từ EVM, Hermez là zkEVM
- Thực hiện lại EVM đầy đủ, Hermez là zkVM
Vì vậy, zkEVM của Scroll và PSE rất phức tạp, trong khi zkEVM có đến 34.469 dòng mã, thì zkEVM có ít hơn 3.000 dòng mã.
Ban đầu khó triển khai zkEVM với Scroll / PSE nhưng bản cập nhật EVM sau xử lý trở nên dễ dàng hơn, zkEVM của Hermez dễ triển khai nhưng các bản cập nhật tiếp theo rất khó và lược đồ PSE còn hơn thế nữa, các nâng cấp khác cũng dễ dàng và vì Scroll hợp tác trực tiếp với PSE, các nâng cấp tiếp theo cho zkEVM của Scroll cũng dễ dàng.
zkEVM muốn tối ưu hóa thời gian thông qua sử dụng trực tiếp môi trường tạo block của Layer-1 và giới hạn chạy một node sẽ được giảm bớt.
Scroll sẽ có mạng Prover riêng trong tương lai và lộ trình dự kiến như sau:
- Pre-alpha testnet nâng cấp
- Alpha testnet
- Mạng roller phi tập trung
- Khởi chạy mainnet
Nếu mạng roller của Scroll hoạt động tốt, nó sẽ có tác động trực tiếp đến Layer-1. Mạng chính Ethereum có khả năng học hỏi kinh nghiệm của Scroll và cố gắng sử dụng phương pháp tiếp cận mạng con lăn để tăng tốc riêng zkEVM (tối đa 12 giây).
Rollup là một khu vực thử nghiệm sáng tạo cho Layer-1, không chỉ cho các ứng dụng mới mà còn cho các cơ sở hạ tầng cơ bản này. Hiện tại, nhiều triển khai zkEVM được dẫn dắt bởi các nhóm rollup, điều này tốt cho cả rollup và Layer-1 về lâu dài.
Nếu multi-zkEVM có thể hình thành một cơ chế hợp tác, không có lý do gì để Layer-1 không học trực tiếp theo cách này, tất nhiên, không có quá nhiều Layer-2 sẽ triển khai lớp đồng thuận zkEVM.
Trong tương lai, nhiều cuộc thảo luận về zkEVM sẽ xuất hiện, nhiều thiết kế và đổi mới, phát hiện các lỗi và cuối cùng là EVM trên Layer-1. Cuối cùng, Hermez đang đóng góp cho không gian zkEVM, sự hợp tác với các Layer-2 khác sẽ sớm công bố. Đồng thời, sau khi Ethereum chuyển sang PoS thì hệ sinh thái của họ đang phát triển mạnh mẽ.
